Aladağlar Milli Parkı

Aladağlar Milli Parkı

Dağcılık ve kış turizmi açısından Niğde önemli bir merkezdir. Toros Aladağlar ve Bolkar dağları, dağcılık, trekking ve kış spor­ları açısından büyük önem taşımaktadır. Millî park statüsünde olan Aladağlarda dört yük­selti grubu bulunmaktadır. Demirkazık 3756 metredir. Kızılkaya 3725 metredir. Kaldı gru­bunda Kaldı Dağı’nın en yüksek tepesi 3688 metredir. Torasan grubunda Vayvay Dağı’nın en yüksek tepesi ise 3565 metredir.

Aladağlar'da Gezi ve Tırmanışlar

Aladağlar üzerinde gezi ve tırmanış ya­pacak olan araştırıcı ve dağcılar, genellikle Niğde-Çamardı –Çukurbağ köyü üzerin­den Aladağlar’a giriş yaparlar. Aladağların yalnız Demirkazık doruğuna tırmanış yap­mak isteyenler, Demirkazık köyünden de Aladağlar'a giriş yapabilirler Demirkazık batı yamaç tırmanışı ve Çımbar vadisinde gezi yapacak olanlar, Demirkazık köyün­den dağlara giriş yaparlar. Gerek Çukur­bağ gerekse Demirkazık köyleri, Çamardı devlet yoluyla Niğde il merkezine bağlıdır. Çukurbağ köyüne ulaşmak için Niğde- Ça­mardı yolu (65 km) kullanılır. Yol asfalt­tır. Niğde-Çamardı otobüslerini kullanan yolcular, Çamardı’ya 6 km kala karayolu üzerinde bulunan Çukurbağ köyünde iniş yaparlar. Burada gerekli hazırlıklar tamam­landıktan sonra Aladağlar'a giriş yapılır.

Ancak Demirkazık çıkışı yapmak isteyen dağcılar ile dinlenmek isteyen bazı dağcı grupları, Demirkazık köyüne geçerler. Çu­kurbağ-Demirkazık köyleri arası yaklaşık 5 km’dir. Yol stabilizedir. Demirkazık kö­yünde 100 yataklı, kaloriferli bir dağ oteli yıl boyu açık bulunmaktadır. Yine aynı böl­gede yeni bir otel (Gençlik ve Spor İl Mü­dürlüğü tarafından işletilen) 2002 yılında hizmete girmiştir. Burası da her türlü ko­naklama ihtiyacına cevap verebilecek ka­pasitededir.

Doğal çevre ve iklim koşullarına göre Ala­dağlar üzerinde yapılacak gezi ve tırmanış etkinlikleri için en uygun zaman Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Bu dağlar üzerinde ilk kez gezi ve tırmanış yapacak olan araştırmacı ve dağcıların, tüm dağlık yörede etkin olarak görülen şiddetli “gü­neş ışımasından” korunmak için hazırlıklı olmaları gerekir. Gezi ve tırmanışlar sırasın­da açık renkli, pamuklu giysiler kullanılır.

Toros-Aladağlar üzerinde yapılacak gezi ve tırmanışlar, genellikle dört bölüm halin­de uygulanır. Bu gezi ve tırmanışlar sırası ile Demirkazık, Yedigöller, Kaldı ve Turasan tırmanışları olarak programlanır. Bu gezi ve tırmanış programları güneyden-kuzeye Kaldı-Turasan, Yedigöller ve Demirkazık programı şeklinde de uygulanabilir.

Sarp ve yüksek dorukların yan yana bu­lunduğu Aladağlar üzerinde gezi ve tır­manış yapacak dağcılar, bu dağlık yöre ve üzerinde yer alan yüksek doruklarla ilgili en önemsiz gibi gözüken gezi ve tırmanışlarını dahi çok ciddi ve dikkatli bir şekilde yap­malıdırlar. Geniş bir alan üzerine yayılmış bulunan bu yüksek dağlık yörede ulaşım, ilk yardım ve kurtarma faaliyetleri çok zor ve güç şartlar altında yapılabilmekte veya hiç yapılamamaktadır. Bu nedenle dağda kazaya neden olabilecek davranışlardan kesin olarak uzak durmak gerekir.

Demirkazık Tırmanışı (3756 m.)

Demirkazık doruğuna ilk yaz çıkışı 17 Temmuz 1927 tarihinde Dr. G. Künne ve eki­bi tarafından yapılmıştır. Demirkazık doru­ğuna yapılan ilk kış çıkışının şerefi ise Türk dağcılara ait bulunmaktadır. Demirkazık ilk kış çıkışı 29 Şubat 1969 tarihinde Dr. Boz­kurt ERGÖR ve Sönmez TARGAN tarafın­dan gerçekleştirilmiştir. Aladağların en yüksek doruğu olan Demirkazık tırmanışları için genel olarak So­kulupınar kamp yeri kullanılır kamp yerin­de sürekli olarak su bulunur. Sokulupınar kamp yeri Çukurbağ ve Demirkazık köyle­rine, yaya olarak yaklaşık iki saat uzaklık­tadır.

Demirkazık doruğuna güneydoğu ve güney yamaçtan yapılan normal tırmanışlar ile teknik özellik arz eden “Batı yamaç tırmanışı” bu kamp yerinden yapılır. Demirkazık güneydoğu ve güney yamaçları üzerinden yapılacak normal tırmanışlar için Narpuz vadisi kullanılır. Bu vadinin yaklaşık orta kesimine gelince, kuzeye dönülerek, güney yamaç üzerinden doruk çıkışı yapılır. İstenirse Narpuz vadisinin sonuna kadar yürüyüşe devam edilebilir. Vadi sonunda “Kızılçarşak” aşılarak boyuna varılır. Zirveye giden sırtın güneydoğu sırtı takip edilerek doruğa ulaşılır. Doruk çıkışından sonra çıkış yapılan yoldan tekrar kamp yerine varılır. Normal koşullarda doruk çıkışları 8-10 saat sürer. Bazı ekipler, Narpuz vadisine girişten ve dar bir boğazı geçtikten sonra 2500 metrede ara kamp yaparlar. Kayacık olarak bilinen ve vadinin sağ yamacında yer alan bu kesimde sürekli olarak su bulunur.

Demirkazık Doruğuna Batı ve Kuzey Ya­maçlardan Tırmanış

Demirkazık doruğuna batı ve kuzey ya­maçlardan yapılacak olan tırmanışlar tek­nik ve deneyim isterler. Özellikle ipli ve çivili tırmanma tekniğine sahip olmayan dağcılar bu yönlerden tırmanış yapma he­vesine sahip olmamalıdırlar. Demirkazık dağına batı yamacından tırmanış için Soku­lupınar kamp yeri kullanılır. Her dağcı kendi teknik ve tecrübesine göre, tırmanma yolu­nu belirler.

Demirkazık’a kuzey yamaçtan tırma­nış için, Arpalık-Çımbar boğazı üzerinden Çımbar vadisine geçilir. Burada bir ara kamp kurulur. Sokulupınar-Çımbar vadisi, yaya olarak 4-5 saat sürer. Çımbar vadisi­ne kamp kuran dağcılar, tırmanış yollarını kendileri tayin ederler. Demirkazık kuzey yamaç tırmanışı, genel olarak batı yamaç tırmanışından daha zordur. Tırmanışlar ge­nel olarak 4-6 zorluk derecesinde olur. Bu yönden tırmanış yapan dağcılar, güneydo­ğu sırtını takiben Narpuz vadisi üzerinden Sokulupınar ana kamp yerine veya Kızılçarşak üzerindeki boyundan tekrar Çımbar vadisine inerler.

Yedigöller Vadisinden Doruk Çıkışları

Yedigöller vadisine (3100 m) geçiş için Çukurbağ köyü veya Sokulupınar kamp yerinden yaya olarak hareket edilir. Yakla­şık 2-3 saatlik bir yürüyüş içinde Yalak va­disinin ağzına gelinir. Yalak vadisi boyunca, doğuya doğru yükselerek yürüyüş devam eder. Vadinin sonunda, kuzeye doğru sapı­larak Çelikbuyduran Pınarı ’na varılır. Bura­da güzel bir mola yapılır. Mola sonrası ar­kadaki boyun aşılarak Yedigöller vadisinin başlangıcına çıkılır. Yaklaşık 1 saat süren bir inişten sonra 3100 metre yükseklikteki göl­ler bölgesine gelinir. Büyük gölün kenarın­da kamp kurulur. Çukurbağ’dan Yedigöller kamp yerine yaklaşık 8-10 saat süren bir yürüyüşle ulaşılır.

Yedigöller’in kendine özgü iklim koşulları vardır. Yükseklik nedeni ile Yedigöller va­disi kamp yerinde gece sular donar. Gün­düz ise şiddetli ışıma (Güneşlenme) olur gece ve gündüz arasında değişen 25-30 derece sıcaklık farkı nedeni ile dağcıların özellikle kendilerini korumaları gerekir.

Yedigöller Vadisinden Kızılkaya Tırmanı­şı (3725 m)

Kızılkaya doruğu, Yedigöller vadisinin güneybatısında yükselir. Kuzey kesimi çok sarp ve yüksek olan Kızılkaya, Aladağların 2. en yüksek tepesidir. Kızılkaya doruğu­nun kuzey duvarının dibinde halen aktif olan bir buzyalağı çanağı, bu çanak içinde ise çok güzel bir buzul gölü “Şirin Göl” var­dır. Şirin Göl’ün kuzeydoğu ucunda ise aktif bir “Moren setti” yer alır.

Kızılkaya doruk çıkışı için güçlük derece­si değişik, farklı çıkış yolları vardır. Tırman­ma yolunu her dağcı kendi belirler. Bunun için her dağcı etüt gezisi yapmalıdır. Kızıl­kaya doruğuna (3725 m) güvenli ve rahat bir çıkış için, kamp yerinden hareket edilir.

Kızılkaya buzul gölünün “Şirin Göl’ün” so­lundan tırmanışa başlanarak 3500 m yükseklikteki Kızılkaya doruk sırtına çıkılır. Doruk tırmanışına başlanılan NS doğrultulu bu sırtın doğusunda ise iki tane çekirdek buzul yatağı görülür.

Kızılkaya sırtına (73500 m) ulaşan dağ­cılar, buradan batı yönünde ve sırtın gü­ney kesiminden tırmanışa devam ederek, Kızılkaya doruğuna (3725 m) ulaşırlar. Bu yoldan Kızılkaya tırmanışı yaklaşık 5-6 saat sürer. Dönüş aynı yoldan yapılmaz. Dönüş­te dağın güneybatı yamacından Çelikbuy­duran sırtına inilir. Oradan tekrar Yedigöller vadisindeki kamp yerine geçilir. Bu yoldan kamp yerine dönüş yaklaşık 3-4 saat sürer.

Yedigöller Vadisinden Direktaş Tepesi­ne Tırmanış

3510 m yükseklikteki Direktaş zirvesi, kamp yerinin güneydoğusunda yükselir. Direktaş tırmanışına normal çıkışlar güney yüzünden yapılır. Doruk tırmanışı için kamp yerinden yürüyüşe başlanır. 20-30 dakika­lık bir yürüyüşten sonra, dağın güneyinde, doruk ve çıkışının başlangıcı olan kulvarın önüne gelinir. Buradan doruk tırmanışına başlanılır. Yaklaşık 3-4 saat içinde zirveye çıkılır ve aynı yoldan kampa dönülür.

Yedigöller Vadisinden Demirkazık Tır­manışı

Yedigöller kamp yerinden, kuzeybatı yö­nünde yürüyüş yapan dağcılar, Narpuz va­disine geçiş sağlayan bir boğaza ulaşırlar. Buradan Narpuz vadisine inilerek Demirka­zık (3756 m) doruk çıkışı için tırmanışa baş­lanılır. Doruk çıkışı ve geri dönüş Narpuz boğazından sonu evvelce belirtilen normal yol üzerinden yapılır. Bu rotadan Demirka­zık çıkışı yapan dağcılar normal koşullarda aynı gün içinde kamp yerine dönerler.

Trans – Aladağlar “Aladağlar Geçişi”

Yedigöller üzerinde gezi, araştırma ve tır­manışlarını tamamlayan dağcılar, buradan Hacer Boğazı yolu ile Barazama’ya “Ulu­pınar” geçerek Trans – Aladağ yürüyüşü yapabilirler. Yedigöller-Barazama geçişi yaklaşık 5-6 saat sürer. Trans –Aladağ yü­rüyüşünü yapan dağcılar Barazama-Kar­santı karayolu ile Adana’ya (yaklaşık 120 km ) inerler.

Trans-Aladağ ya da “Trans-Toros” yü­rüyüşü Barazama-Yedigöller-Çukurbağ veya Çukurbağ-Yedigöller-Barazama yönünde yapılır. Yedigöller üzerinde gezi ve tırmanışlarını bitiren dağcılar “Trans-Toros” yürüyüşü yapmayacaklar ise Yalak vadisi üzerinde Kaldı Dağı’na geçerler. Ye­digöller-Akşampınarı arasında yapılan bu yürüyüş yaklaşık 8 saat sürer.

Kaldı Dağına Tırmanış (3688 m)

Aladağların en güneyinde 3688 m yük­seklikteki Kaldı Dağı yükselir. Kaldı Dağı’na normal yoldan tırmanış için Akşampınarı’na kuzey yönden tırmanışlar için ise Emli vadi­sinde Sıyırma boğazına kamp kurulur.

Kaldı Dağına Normal Yoldan Tırmanış

Tırmanışa, Akşampınarı kamp yerinden başlanır. Güney yönde tırmanışa devam edilerek “Avcıbeli” denilen yere gelinir. Buradan sonra doğu yönünde tırmanışa devam edilerek önce “Kaldıbaşı” tepesine, sonra da Kaldı doruğuna (3688 m ) ulaşılır. Dönüş aynı yoldan yapılır. Bu yönden doruk çıkışı ve dönüşü 8-10 saat sürer. Kaldı Dağı­’na teknik tırmanışlar genellikle kuzeydoğu ve kuzey sırtları üzerinden yapılır. Sıyırma boğazı ise kamp yeri olarak kullanılmıştır.

Güzeller ve Gürtepe Doruk Çıkışları

Emli vadisinin kuzeydoğu ve doğusunda Cebel Dağı (3630 m ) Gürtepe (3474 m ) ve Güzeller doruğu (3461 m ) yükselir. Bu doruklara çıkış yapmak isteyen dağcılar, Emli vadisinin sonu olan Sıyırma boğazın­daki Sulağankeler yaylasına kamp kurarlar. Bu kamp yerinden Güzeller, Gürtepe, Ce­bel ve Özgüdek gibi (3620 m) doruklara güzel ve zevkli tırmanışlar yapılır. Bu kamp yerinden ayrıca Turasan dağlarına geçiş yapmakta mümkündür.

Torasan Dağlarına Tırmanış

Aladağların güneydoğusunda yer alan Turasan ve Torasan dağları karayolu ula­şımı ve doruk çıkışları bakımından özel bir gezi ve tırmanma programı gerektirir. Bu dağlar üzerinde yer alan Boruklu Tepe (3548 m) ve Vayvay Tepe (3565 m) çıkış­ları için Sıyırma vadisinden geçiş yapmak mümkün olduğu gibi, Yedigöller vadisin­den de geçiş yapmak mümkündür. Sıyırma vadisi-Sulağankeler yaylasından geçiş yapan dağcılar Kokorot vadisinde, Yedi­göller vadisinden geçiş yapan dağcılar ise Karagöl vadisinde kamp kurarlar. Turasan dağlarına Adana üzerinden gelmek iste­yenler ise önce Karsantı-Kökez köyü üze­rinden Acıman (Tırak) yaylasına çıkarlar.Adana-Karsantı 75 km Karsantı-Acı­man yaylası ise yaklaşık 40 km’dir. Acıman (Tırak) yaylasından Vayvay Tepe kamp ye­rine ise 6-7 saatlik bir yürüyüş ile ulaşmak mümkündür. Aladağlar’ın bütünü üzerinde gezi ve tırmanış yapmak isteyen dağcıla­rın, Niğde-Çamardı- Çukurbağ köyü üze­rinden bu dağlara giriş yapması gerekir. Yalnız güney Aladağlar ve Turasan dağları üzerinde gezi ve tırmanış yapacaklar ise özellikle Adana-Karsantı-Kökez köyü üzerinden giriş yapmak durumundadırlar.Bu yönden giriş yapan dağcılar veya araştırmacılar Toros dağlarının Akdeniz’e bakan yamaçları üzerinde çok zengin bir orman örtüsü ve buna bağlı olarak çok zengin bir yaban hayatı ve doğal desen ile karşılaşırlar. Ayrıca bu gezi sırasında Toroslara ve Aladağlar'a mahsus olan yer altı Karst Derelerinin satha çıkış yeri olan Kapuzbaşı Şelalelerini de inceleme fırsatı bulunur.

Kaynak: Niğde Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tanıtım Kitapçığı